προσωπική κατασκευή
-παραγωγική διαδικασία-


άυπνη αναζήτηση:

• εσωτερική διαδρομή: άυπνη ανάδυση άτακτων συνειρμών –
  κατάδυση στον χώρο του ασυνειδήτου
  ανασκαφή
  
• εξωστρεφής αναζήτηση: υπνοβατική διαδικασία κλειστού και
  καθορισμένου «χώρου».
  Αρχή – τέλος τεχνητά καθορισμένα.
  Αρχή = εσωτερική διαδρομή
  Τέλος = η έξοδος με όποιο τρόπο από τον κλειστό χώρο. Μόνος δρόμος η κατασκευή της νέας διαδρομής.
  κλειστό κύκλωμα
  
• δομή: η νέα διαδρομή
  καθίζηση-ανάμειξη νέων στοιχείων
  ανάδυση νέων συνειρμικών συνεχειών
  συγκερασμός – αντιπαράθεση – σύζευξη
  άυπνη ανάκληση δεδομένων
  μοντάζ
  
• κατασκευή: κομμάτι της δομής που θεμελιώνεται
  και ενδεχομένως παραπέμπει ξανά στην αρχή της διαδικασίας κ.ο.κ.
  άυπνα υπνοβατική διαδικασία – διαδρομή σαν ένα κλειστό σχήμα που επαναλαμβάνεται μετακινούμενο στον χώρο, κατά μια έννοια, σαν κύκλους με κέντρα πάνω σε μιαν ατέρμονα γραμμή
  κτίζω έναν χώρο, δημιουργώ μια ρευστή μάζα
  περιέχουσα ρητές δοσμένες κατευθύνσεις αλλά και ίδια στοιχεία αδράνειας

"Σαλός"

σελ. 36-37, 39-40

Χθες το πρωί ξύπνησα με μια γεύση γλυκού τρό­μου, εξαιτίας μιας απρόσμενης ώσμωσης της πραγματικότητας του ύπνου και της πραγματικότητας του ξύπνου.
Το απόγευμα της προηγουμένης, ξεφυλλίζοντας τα Θρακικά (τχ.16, 1941) στάθηκα στα «Παραμύθια της Θράκης», σε κορφολόγημα της Ελπινίκης Σταμούλη Σαραντή. Βυθίστηκα στό «Σαλός», πέ­ρασα το σελιδοδείκτη μου στο επόμενο παραμύθι κι έσβησα το πορτατίφ.
Το ίδιο βράδυ ο Σαλός με επισκέφθηκε παρά δήμον ονείρων. Κάθισε στο κρεβάτι μoυ ενώ με τα δόντια του μου έκοψε τα νύχια των ποδιών. Προσεκτικά, _σαν μικρό τρωκτικό, βιρτουόζoς στο πεντικιούρ. Κατόπιν φύσηξε τα δάχτυλά μου, σαν σκανδα­λιάρικο ξωτικό κι αφού μάζεψε τα νύχια μου στη χoύφτα του, λες και κρατούσε κάτι πολύτιμο, απε­χώρησε αθόρυβα.
Επειδή γνωρίζω ότι βασανίζεστε από συστημα­τικές αϋπνίες, θα σας αντιγράψω αυτό το σύντομο θρίλερ της ελληνικής υπαίθρου, μήπως και ο ένας τρόμος σβήσει τον άλλο. [...]

[…] Συνειρμούς […] δεν θα κάνω. Όποιος έχει αυτιά ας τα τεντώσει για να ακούσει τη μαγική φλογέρα που παίζει η παραμυθητική αφήγηση.
Η εκστατική φωνή αυτών των κειμένων κονιορτοποιεί τη διακοσμητική ιδεολογία του καιρού σας. Η σαλεμένη στίξη, η σαλεμένη ανάσα αυτής της κοινής αφήγησης καταδεικνύει, με πανηγυρικό τρόπο, γιατί το αυθεντικό κείμενο αποσταθεροποιεί όλες τις πόζες περί παλαιού και μοντέρνου ή περί τοπικού και διεθνούς, στο βαθμό που τα πρειέχει και τα δύο γυμνά και αξεδιάλυτα.

[…] Εσείς όμως, ένα προσφυγάκι της λευκής σελίδας, τη μόνη λαογραφία και τη μόνη ηθογραφία που επιθυμούσατε να εκφράσετε ήταν τα ταραγμένα ενύπνια της παιδικής ηλικίας – τους λαμπαδιασμένους μάρτυρες της αδάμαστης αϋπνίας σας.

Φάις, Μισέλ Ελληνική Αϋπνία, Πατάκης, Αθήνα 2004

Ζάιρα
Οι αρχαιολογικοί χώροι μοιάζουν πολύ με τις πόλεις του Italo Calvino: «Θα μπορούσα να σου πω με πόσα σκαλοπάτια είναι φτιαγμένοι οι κλιμακωτοί δρόμοι, τί λογιών φύλλα τσίγκου σκεπάζουν τις στέγες: αλλά το ξέρω ότι μ’ αυτά θα ήταν σαν να μη σου έχω πει τίποτα. Η πόλη δεν είναι καμωμένη από αυτά, αλλά από σχέσεις ανάμεσα στα μέτρα του χώρου της και τα γεγονότα του παρελθόντος της: το ύψος ενός φανοστάτη και τα αιωρούμενα πόδια ενός απαγχονισμένου σφετεριστή΄ το τεντωμένο σύρμα απ’ το φανοστάτη στο απέναντι κιγκλίδωμα και οι γιρλάντες που στολίζουν τη διαδρομή της γαμήλιας πομπής της βασίλισσας΄ το ύψος αυτού του κιγκλιδώματος και το σάλτο του μοιχού που το δρασκελίζει την αυγή΄[...] Μια περιγραφή της Ζάιρας όπως είναι σήμερα θα ‘πρεπε να περιέχει όλο το παρελθόν της Ζάιρας. Αλλά η πόλη δε μιλάει για το παρελθόν της, το περιέχει σαν τις γραμμές ενός χεριού, γραμμένο σε γωνιές δρόμων, σε γρίλιες παραθύρων, σε κουπαστές από σκάλες, σε αλεξικέραυνα, σε ιστούς σημαιών, κάθε μεριά χαρακωμένη με τη σειρά της από γρατζουνιές, εγκοπές, γλυφές, χτυπήματα.»
Italo Calvino, «Οι Αόρατες Πόλεις», εκδόσεις Οδυσσέας, σελ. 17-18.

ανα-στήλωση
[...]Ο Evans δεν αναστήλωσε ολοκληρωτικά τους χώρους αλλά άφησε σε κάθε περίπτωση τμήματος του κτιρίου τη νύξη ότι πρόκειται για ένα κομμάτι ενός ευρύτερου αγνώστου συνόλου δίνοντας στις τελικές επιφάνειες την εικόνα του ερειπωμένου κτιρίου σε κατάσταση ημικατάρρευσης πολύ προσεκτικά όμως μελετημένης. Έτσι, η σημαντικότερη διαφορά ανάμεσα στους ρομαντικούς κήπους και την επέμβαση του Evans είναι ότι ο Evans κατασκεύασε ερείπια μελετημένα με βάση την προηγούμενη μορφή τους και όχι αυθαίρετα, ενώ ακολούθησε και μια σειρά από κανόνες δεοντολογίας -δικής του φυσικά- για τον τρόπο επέμβασης πράγμα που δεν ισχύει σε καμιά περίπτωση στους δημιουργούς των ρομαντικών κήπων. Παρόλη αυτή την προσπάθεια το αποτέλεσμα μοιάζει γραφικό (picturesque) και περιέχει πλήθος από ρομαντικά στοιχεία, καθώς ο Evans δεν κατάφερε ποτέ να αποβάλλει την εικόνα της λαγγεμένης ανατολής. Ενδεικτικό σε αυτό το σημείο είναι το γεγονός ότι προκειμένου να ολοκληρώσει την εικόνα ενός «εξωτικού» τοπίου, έφερε και ελευθέρωσε στο χώρο μερικά παγώνια, απόγονους των οποίων συναντάμε ακόμη και σήμερα[1].

[1] Ακόμη και αυτή η υπερβολή του Evans δε φαίνεται τόσο ακραία αν παρατηρήσει κανείς τις απεικονίσεις τοπίων από τις διάφορες τοιχογραφίες: «Εις τοπία φλεβωτών βράχων, μεταξύ των οποίων βλαστάνουν κρίνα, ίριδες, κρόκοι, άγρια ρόδα, κισσοί, κυκλοφορούν πουλιά, πίθηκοι, πέρδικες.» Περιγραφή της τοιχογραφίας του Καραβάν Σεράι από τον Αλεξίου Σ., Μινωικός Πολιτισμός, σελ. 154

A Vision of the Past

[…] During an attack of fever, having found, for the sake of better air, a temporary lodging in the room below the inspection tower that has been erected on the neighboring edge of the Central Court, and tempted in the warm moonlight to look down the staircase-well, the whole place seemed to awake awhile to life and movement. Such was the force of the illusion that the Priest-King with his plumed lily crown, great ladies, tightly girdled, flounced and corseted, long-stoled priests, and, after them, a retinue of elegant but sinewy youths –as if the Cup-bearer and his fellows had stepped down from the walls –passed and repassed on the flights below.

"The palace of Minos, Vol. III", Sir Arthur Evans, page 301

my blog